مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی خواستار تدوین استراتژی مدونی از سوی جمهوری اسلامی ایران برای اکتشاف و توسعه میادین نفت و گازدریای خزر و همچنین خطوط انتقال در این منطقه شد.
مرکز پژوهش های مجلس در گزارش تازه خود که به بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای منطقه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران پرداخته است، تاکید کرده است که محاسبات سود – هزینه نشان می‌دهد که استخراج نفت و گاز در دریای خزر مانند مناطق جنوبی کشور نیست، و با این وصف به نظر می‌رسد که به لحاظ اعمال حاکمیت و همچنین توسعه همکاری با کشورهای ساحلی دیگر مناسب است استراتژی مدونی برای اکتشاف و توسعه میادین نفت و گاز خزر و همچنین خطوط انتقال طراحی شود.
در این گزارش تصریح شده است: آینده عراق، موضوع جنگ داخلی و تجزیه احتمالی این کشور، حضور نیروهای خارجی به خصوص تعداد زیاد نفرات و تجهیزات پیچیده نظامی و ارتباطی آمریکاییان در خلیج فارس و همه کشورهای عربی همسایه ایران، تلاش آمریکا برای ایجاد یک بلوک جدید متشکل از اعراب و اسرائیل در برابر خطر نفوذ ایران در خاورمیانه، تشدید اختلافات ما بین شیعیان و اهل سنت و افزایش فشار به کشورهای تولیدکننده نفت برای افزایش تولید و کاهش قیمت نفت همه و همه از جنسی دیگرند و در مناطق دیگر، ایران را هدف گرفته‌اند که احتمالا پیمان شانگهای نمی‌تواند به ایران در این موارد کمکی داشته باشد و بنابراین به نظر می‌رسد ایران برای ارتقای سطح امنیت ملی خود علاوه بر عضویت در سازمان شانگهای باید به فکر استفاده از بازیگران دیگر و مکانیسم‌های دیگر نیز باشد.
این گزارش می افزاید: شرایط منطقه ای برای نقش آفرینی ایران در آسیای مرکزی، دریای خزر و قفقاز مناسب است و به همین دلیل ایران در چارچوب سند چشم‌انداز بیست ساله به یک نقشه راه با استراتژی های مناسب برای رسیدن به جایگاه شایسته خود در منطقه نیاز دارد زیرا اگر سیاست خارجی با توجه به نقاط قوت ایران و فرصت‌های پیش‌رو برنامه‌‌ریزی شود، به صورت طبیعی ایران می‌تواند مهم‌ترین عامل توسعه کشورهای همسایه به خصوص ترکمنستان، تاجیکستان ، ارمنستان ،آذربایجان افغانستان و عراق باشد.
این گزارش می‌افزاید: همگرایی میان ایران و کشورهای آسیایی در چارچوب توافقاتی مانند شانگهای، اکو و سازمان همکاری و امنیت در آسیا مبین یک بازی برد – برد است.
مرکز پژوهش ها با طرح این سوال که آیا پیوستن ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای منزلت امنیتی ایران را ارتقا می‌دهد؟ پاسخ می دهد که بی‌شک هر گونه فعالیت همگرایانه با کشورهای مستقل به ایجاد وضعیت بهتری برای ایران می‌انجامد، اما نگرانی‌های امنیتی ایران بیشتر از نقاطی است که در زیر چتر سازمان شانگهای قرار نمی‌گیرند و به جز تهدید افراط‌گرایی اسلامی از نوع طالبان، القاعده و فعالیت سازمان‌هایی مانند حزب التحریر در آسیای مرکزی که پیمان شانگهای می‌تواند در کنترل و یا محدودسازی آنان نقش ایفا نماید، نگرانی‌های عمده ایران در مناطق دیگر است.
